Nie podgrzewaj atmosfery. Zapobiegaj zmianom klimatu.

| | | | | | |


SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE A ZMIANY KLIMATU – JAK DZIAŁAĆ SKUTECZNIE, JAK DZIAŁAĆ WSPÓLNIE? Cel zajęć: Zmotywowanie uczniów do podjęcia aktywnych działań na rzecz promocji ochrony klimatu. Cele operacyjne: uczeń potrafi powiedzieć własnymi słowami czym jest: społeczeństwo obywatelskie, stowarzyszenie, wolontariat wymienia różne formy aktywności obywatelskiej wie, jak obywatel może wpływać na decyzje władz oraz opinię publiczną podaje przykłady aktywności obywatelskiej młodzieży rozumie znaczenie aktywności obywateli w życiu publicznym planuje własne działania społeczne wie, gdzie może uzyskać pomoc w działaniach Środki: wielkie arkusze papieru, markery. Czas trwania: dwie godziny lekcyjne Miejsce zajęć: sala lekcyjna Grupa wiekowa: gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne Zajęcia te powinny być realizowane jako ostatnie z cyklu. Pierwsza część poświęcona jest idei społeczeństwa obywatelskiego, zaangażowania obywatelskiego organizacjom pozarządowym i ich działaniom, a druga poświecona jest praktycznym wskazówkom jak działać: formułowanie notatki prasowej, opracowywanie planu pracy i podziału zadań, planowanie odbiorców, zasięgu itp. Przebieg zajęć: Społeczeństwo obywatelskie – wprowadzenie do tematu Na początku zapisujemy na tablicy hasło „społeczeństwo obywatelskie”, prosimy uczniów by podawali skojarzenia z pojęciem, pytamy jakie są najważniejsze cechy społeczeństwa obywatelskiego. Odpowiedzi uczniów zapisujemy na tablicy. Następnie prosimy o zdefiniowanie społeczeństwa obywatelskiego. W razie potrzeby prowadzący uzupełnia wypowiedzi uczniów. Samoorganizowanie się oraz aktywność obywateli są fundamentem społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwo takie charakteryzuje się zdolnością do określania i osiągania wyznaczonych celów, działa niezależnie od instytucji państwowych. O społeczeństwie obywatelskim możemy mówić, gdy obywatele wykraczają w działaniach poza zaspokajanie potrzeb swoich i swojej rodziny i realizują cele ważne dla dobra wspólnego jakiejś grupy, biorą odpowiedzialność za dobro ogółu. Inicjatywy obywatelskie mogą być indywidualne, w małych grupach lub w wielkich strukturach, mogą być nieformalne lub sformalizowane, mogą dotyczyć rozwiązania konkretnego problemu lub być nastawione na działalność długofalową. Należy zwrócić uwagę na to, że w ustroju demokratycznym aktywność obywatelska jest niezbędna. Aby demokracja była pełna obywatele nie mogą ograniczać się tylko do oddania głosu w wyborach raz na kilka lat, ale powinni aktywnie uczestniczyć w życiu publicznym. Formy uczestnictwa w życiu publicznym Dzielimy uczniów na grupy, rozdajemy papier makulaturowy (A3, B2, np. stare plakaty) i markery. Zadaniem grup będzie wypisanie form uczestnictwa w życiu publicznym, sposobów wpływania na władzę i społeczeństwo. Na realizacje zadania przeznacz maksymalnie 10 minut, a następnie poproś przedstawicieli grup o zaprezentowanie swoich prac. Zbieramy prace i informujemy uczniów, że wykorzystamy je w dalszej części zajęć. Czy warto być aktywnym? Następnie pytamy uczniów czy brali udział w jakichś działaniach społecznych, inicjatywach obywatelskich, jakie to były działania. Jeśli uczniowie twierdzą, że nie mają takich doświadczeń nauczyciel może przypomnieć szkolne działania, które odbywały się z inicjatywy uczniów (np. sadzenie drzew). Można także zaproponować krótką rozmowę na temat różnych inicjatyw społecznych podejmowanych w naszej miejscowości. Pytamy uczniów czy ich zdaniem warto angażować w działania społeczne, czy warto być aktywnym i dlaczego. Co daje takie działanie? Odpowiedzi zapisujemy na tablicy lub dużym arkuszu papieru (można rozwiązać określony problem, wpłynąć na władzę, zmieniać świadomość i działania innych ludzi, działacz odnosi także osobiste korzyści – zdobywa doświadczenie, wiedzę, nawiązuje znajomości, otrzymuje wsparcie grupy, odczuwa zadowolenie i satysfakcje, ma poczucie, że jest do czegoś potrzeby, że zrobił coś dobrego). Razem lepiej - stowarzyszenia Pytamy uczniów czy działania społeczne lepiej jest wykonywać w pojedynkę czy w zespole, dlaczego? Po wypowiedziach uczniów prowadzący przedstawia mini-wykład na temat tworzenia i funkcjonowania stowarzyszeń. Konstytucja gwarantuje samoorganizację społeczeństwa, artykuł 6 mówi „Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń oraz fundacji”. Stowarzyszenie to nic innego jak grupa osób, która chce działać wspólnie dla realizacji określonego celu (np. reprezentowanie jego członków, zaspokajanie potrzeb członków, rozwiązanie jakiegoś problemu itp.) Każdy, a wiec także dzieci i młodzież (osoby poniżej 16 roku życia za zgodą rodziców), może zostać członkiem lub współtwórcą stowarzyszenia. Stowarzyszenia są dobrowolne, można należeć do kilku stowarzyszeń jednocześnie. Aby założyć stowarzyszenie zwykłe potrzeba 3 osób, takie stowarzyszenie działa w oparciu o regulamin, wybiera swojego reprezentanta i zgłasza fakt swojego istnienie staroście. Do utworzenia stowarzyszenie rejestrowego potrzeba 15 osób, stowarzyszenie działa w oparciu o statut i musi być zarejestrowane przez Krajowy Rejestr Sądowy, po zarejestrowaniu organizacja otrzymuje osobowość prawną. W Polsce zarejestrowanych jest ponad 50 tysięcy stowarzyszeń, począwszy od ogromnych ogólnopolskich organizacji zrzeszających kilkadziesiąt tysięcy członków, do małych lokalnych organizacji zrzeszających kilkanaście osób. Oprócz tego istnieje niezliczona ilość stowarzyszeń zwykłych, grup niesformalizowanych i pojedynczych działaczy którzy np. dokarmiają koty na osiedlu, są wolontariuszami w domach starców, szpitalach, domach dziecka, sadzą drzewa, piszą listy do władz i mediów itp. Każdy z nas może zostać społecznikiem/wolontariuszem/działaczem a być może już jest. Zainicjowanie planowania działań na rzecz ochrony klimatu – informacja o COP 15 Prowadzący przypomina o problemie zmian klimatu (uczniowie wcześniej powinni zdobyć podstawową wiedzę na temat przyczyn, skutków i możliwych rozwiązań tego problemu). Informujemy, że w dniach 7-18 grudnia 2009 odbędzie się w Kopenhadze Konferencja Stron Konwencji Klimatycznej, której celem jest ostateczne przyjęcie dokumentu, który zastąpi wygasający w 2012 roku Protokół z Kioto. Jest to bardzo ważne na skalę światową wydarzenie, warto więc przy tej okazji podjąć działania promujące ideę ochrony klimatu w społeczeństwie polskim, a jednocześnie wywrzeć działaniami wpływ na rząd, który będzie reprezentować Polskę podczas Konferencji. W związku z tym na przełomie listopada i grudnia planowane są ogólnopolskie działania w kilkunastu miastach Polski. Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła" chciałby zaprosić uczniów wszystkich typów szkół do włączenia się w organizację tego „Święta klimatu”. Każda szkoła może zaproponować i zrealizować wydarzenia według własnego pomysłu, najlepiej jednak gdyby odbiorcami działań była społeczność waszych miejscowości, a nie tylko uczniowie waszej szkoły. Burza mózgów – święto klimatu Proponujemy uczniom przeprowadzenie burzy mózgów na temat tego jakie działania czy wydarzenia nasza klasa (koło ekologiczne lub cała szkoła) mogłaby zorganizować na „Święto klimatu”. Przypominamy, że podczas burzy mózgów wymieniamy jak najwięcej pomysłów. Wszystkie pomysły są zapisywane przez wyłonionego wcześniej sekretarza. Podczas ćwiczenia obowiązuje zakaz wyśmiewania i krytykowania pomysłów. Wszystkie propozycje uczniów powinny być zapisane czytelnie w niewielkich odstępach od siebie, tak, aby na tablicy nie powstał zbyt duży chaos. Po wyczerpaniu wszystkich pomysłów wieszamy lub rozkładamy w widocznych miejscach prace poświęcone formom uczestnictwa w życiu publicznym i sposobom wpływania na władzę i społeczeństwo, mogą one dodatkowo zainspirować uczniów. Zapisujemy dodatkowe pomysły. Po zakończeniu odczytujemy wszystkie propozycje, teraz jest również czas na zadawanie pytań, wyjaśnienie i precyzowanie niejasnych pomysłów przez ich autorów. Drugi etap burzy mózgów to uporządkowanie, analiza i ocena wygenerowanych pomysłów. Na początku należy pogrupować pomysły podobne do siebie lub dotyczące takich samych kwestii. Można od razu odrzucić pomysły „dziwaczne” i nierealne. Wybór pomysłów na działania Następnie dzielimy uczniów na 5-6 osobowe grupy i prosimy o przedyskutowanie propozycji i wyłonienie 3 najciekawszych, takich, które wydają się uczniom możliwe do zrealizowania, atrakcyjne zarówno dla odbiorców jak i dla nich samych (pomysły, które chcieliby realizować). Prosimy grupy o zapisanie swoich pomysłów-faworytów na kartce wraz z argumentacją, dlaczego te właśnie propozycje zostały wybrane. Po zakończeniu dyskusji wewnątrz grupowych, liderzy przedstawiają wyniki rozmów. Uczniowie mogą zadawać dodatkowe pytania dot. wybranych pomysłów grupie, które je prezentuje. Propozycje poszczególnych grup należy zapisać na tablicy. Ostatnim etapem będzie wyłonienie tych pomysłów, które zyskają akceptacje większości uczniów. Proces ten może odbyć się podczas dyskusji lub za pomocą głosowania (np. każdy uczeń ma 3 głosy, które może przeznaczyć na dowolny pomysł, wygrywają te pomysły, które otrzymają najwięcej głosów). Klasa może realizować jeden wspólny pomysł lub kilka mniejszych, które stworzą jedną całość (np. happening, dystrybucja ulotek, przemarsz z bannerem, zorganizowanie spotkania otwartego z pokazem filmu czy zajęcia warsztatowe dla dzieci z okolicznej podstawówki lub dla osób dorosłych, wymalowanie ogromnego rysunku kredą na placu czy boisku, uszycie bawełnianych toreb z odpowiednim hasłem, zorganizowanie koncertu, napisanie i ogłoszenie odezwy, nakręcenie filmiku, założenie bloga). Prosimy uczniów aby zastanowili się, w jakim działaniu najlepiej by się czuli i które dałoby im najwięcej satysfakcji i zabawy przy realizacji. To będzie zadanie domowe. Dalszy ciąg pracy to opracowanie szczegółowego planu pracy, wyszukanie sojuszników, podzielenie się zadaniami i ustalenie harmonogramu. Załącznik nr 1 Sposoby wpływania na władzę i społeczeństwo Głosowanie – w czasie wyborów (na różnym szczeblu: od głosowania w klasie do wyborów prezydenckich), w trakcie referendum. Informowanie – wpływanie na odpowiednie osoby lub instytucje dzięki przekazywaniu informacji o zaistniałych faktach (na przykład zawiadomienie komendanta policji o nieprawidłowościach w postępowaniu jego podwładnych). Petycje – wysyłanie pism w celu osiągnięcia konkretnych korzyści, zbieranie podpisów pod petycjami. Pisanie listów – do gazet, autorytetów lokalnych, polityków. Ogłaszanie listów otwartych (zwykle publikowanych w prasie). Przemawianie na forum publicznym. Wysuwanie lub popieranie kandydatów na ważne stanowiska. Aktywny udział w działaniach społecznych i politycznych grup posiadających wpływ na życie publiczne (samorządy, partie polityczne, grupy młodzieżowe, koła zainteresowań). Angażowanie mediów – korzystanie z mediów w celu popularyzowania własnych idei i celów (uczestniczenie w publicznych dyskusjach, pisanie artykułów, udział w telefonicznych, radiowych i telewizyjnych badaniach opinii publicznej). Organizowanie demonstracji, wieców. Uczestnictwo w strajku. Organizowanie pikiet. Źródło: A cóż ja mogę zrobić?, Grzegorz Mazurkiewicz, Scenariusze lekcji - wiedza o społeczeństwie w szkole ponadgimnazjalnej, http://www.ceo.org.pl/portal/epio_scenariusze Pobierz: zestaw scenariuszy Autorką scenariusza jest: Gosia Świderek. Konsultacje merytoryczne: Instytut na rzecz Ekorozwoju. Scenariusz pochodzi z książki "Nie podgrzewaj atmosfery. Materiały dla nauczycieli" wyd. ODE Źródła, Łódź 2009, ISBN: 978-83-928246-4-0 Scenariusz jest dostępny na licencji Creative Commons "Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 2.5 Polska" . Można go rozpowszechniać w celach niekomercyjnych pod warunkiem podania ich źródła i autorstwa. Scenariusze dla uczniów klas IV-VI SP Ciepło, cieplej, gorąco - Wprowadzenie do zagadnień zmian klimatu Świat za 50 lat - Prognozowane skutki ocieplenia klimatu Klimatyczni - co każdy z nas może zrobić dla ochrony klimatu. Scenariusze dla uczniów gimnazjów i szkół średnich Gorączka naszych czasów - Wprowadzenie do zagadnienia globalnego ocieplenia Zmiany klimatu a prawa człowieka Co będzie pojutrze? - konsekwencje przyrodnicze zmian klimatu Międzynarodowe działania na rzecz ochrony klimatu Klimatyczni w akcji Społeczeństwo obywatelskie a zmiany klimatu – jak działać skutecznie, jak działać wspólnie?

nie podgrzewaj atmosfery
Witamy na archiwalnej (2009) stronie projektu edukacyjnego „Nie podgrzewaj atmosfery”, którego głównym celem było zwrócenie uwagi na problematykę zmian klimatu. Projekt skierowany był przede wszystkim do nauczycieli i uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz średnich, żywimy jednak nadzieję, iż za ich pośrednictwem idea ochrony klimatu dotrze do szerszego grona odbiorców. Wszystkich zainteresowanych tematyką „klimatyczną” gorąco zachęcamy do odwiedzania naszej strony.

Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła” ul. Zielona 27, 90-602 Łódź tel. 42 632 81 18, kom. 507 575 535 e-mail: office@zrodla.org www.zrodla.org
Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej