| |
|---|
Międzynarodowe wysiłki na rzecz ochrony klimatu
Działania na rzecz ochrony klimatu podjęto już w roku 1988. Wówczas utworzono Międzynarodowy Zespół ds. Zmian Klimatu (Intergovermental Panel on Climate Change - IPCC), w skład którego wchodzą naukowcy, a w szczególności klimatolodzy powołani przez Światową Organizację Meteorologiczną i Światowy Program ONZ. Podstawowe zadanie IPCC to tworzenie sprawozdawczych raportów na podstawie przeprowadzonych badań. Służą one wyznaczeniu kierunku działań i ram zapobiegających globalnemu ociepleniu. W roku 1990 Zespół wydał pierwszy raport, który stał się podstawą negocjacyjną Ramowej Konwencji ONZ w sprawie Zmian Klimatu. Ostatecznie w 1992 roku na pierwszym Szczycie Ziemi w Rio de Janeiro Konwencja została podpisana przez 50 państw (obecnie Konwencja Klimatyczna ma 192 członków) i w dwa lata później ratyfikowana. Każdy sygnatariusz zobowiązał się do wcielenia w życie wszystkich postanowień. Na poszczególnych krajach spoczywają różne wymagania redukcyjne, dlatego wyznacza się pośród nich trzy grupy tzw. Załączniki:
- Załącznik I – w jego skład wchodzi 15 państw Unii Europejskiej (wówczas UE miała tyle państw członkowskich) oraz 14 będących w czasie transformacji (w tym Polska). Kraje te określiły, że utrzymają ilość gazów cieplarnianych w 2000 roku na poziomie roku 1990. Kraje w okresie transformacji miały możność wybrania dowolnego roku wyjściowego (tzw. bazowego).
- Załącznik II - Grupę tworzą najbogatsi członkowie Konwencji czyli Japonia, Australia, Islandia, Kanada, Stany Zjednoczone, Nowa Zelandia, Norwegia, Szwajcaria i 15 krajów Unii Europejskiej (tzw. starej Unii). Poza realizowaniem zobowiązań wynikających z członkostwa w Załączniku I ich zadaniem jest udzielanie pomocy finansowej i przekazywanie nowych technologii do państw rozwijających się.
- Kraje tzw. poza załącznikiem I to państwa słabo rozwinięte i prężnie rozwijające się, w tym Chiny i Indie.
Należy zwrócić uwagę, że Konwencja Klimatyczna obarcza największą odpowiedzialnością kraje z Załącznika II. Jako wysoko rozwinięte i rozwijające się od wielu dziesiątków lat, z jednej strony ponoszą historyczną odpowiedzialność za zmiany klimatu, z drugiej zaś posiadają wystarczający potencjał techniczny, gospodarczy i finansowy by owym zmianom przeciwdziałać.
Postępy w pracach oraz przyszłe działania są omawiane podczas corocznych Konferencji Stron Konwencji Klimatycznej (ang. Conferences of the Parties, COP). Wszelkie prace konferencji wspierane są przez:
Komitet Doradczy ds. Nauki i Techniki,
Komitet ds. Wdrażania.
Istotą Konwencji Klimatycznej jest jej ramowy charakter, a wszelkie ogólne postanowienia dookreślają dodatkowe porozumienia. Jednym z takich porozumień był Protokół z Kioto przyjęty w 1997 roku podczas COP3. Niestety nie wszystkie państwa członkowskie ratyfikowały go (na przykład Stany Zjednoczone, ówczesny największy emitor dwutlenku węgla). Protokół zaczął obowiązywać dopiero od 16 lutego 2005 roku po akceptacji przez 141 państw, wytwarzających 61% światowej emisji gazów cieplarnianych (warunkiem koniecznym było zobowiązanie do redukcji gazów przez kraje, które łącznie emitują co najmniej 55% gazów). Efektywne działania redukujące emisję gazów cieplarnianych wymagały powstania odpowiednich mechanizmów rynkowych (tzw. mechanizmy elastyczne), ułatwiających ten proces między innymi:
Handel Uprawnieniami do Emisji Zanieczyszczeń czyli instrument służący poszukiwaniu najbardziej ekonomicznie uzasadnionej drogi redukcji gazów cieplarnianych,
Mechanizm Czystego Rozwoju - kraje uprzemysłowione redukują emisję w krajach rozwijających się, uzyskując Certyfikat Redukcji Emisji,
Projekt Wspólnego Wdrażania - kraje uprzemysłowione ograniczają emisję w krajach również uprzemysłowionych, w których to koszty redukcji są niższe. Pozwala to na uzyskanie Jednostek Redukcji Emisji.
Protokół z Kioto wyznaczył zadania państw do 2012 roku. Natomiast określenie działań na okres „post 2012” rozpoczęto podczas Konferencji Stron Konwencji Klimatycznej, na indonezyjskiej wyspie Bali w 2007 roku (COP13). Proces decyzyjny powinien zostać zakończony na Konferencji w Kopenhadze 2009 roku (COP15).
Konferencja Klimatyczna na Bali – COP13
„Balijską mapę drogową” czyli plan działania zmierzający do redukcji emisji gazów cieplarnianych podpisało 190 państw. Treść porozumienia okazała się mało konkretna i dwutygodniowe negocjacje nie rozstrzygnęły kluczowego problemu współpracy pomiędzy krajami rozwiniętymi a rozwijającymi się. Poza tym nie zawężono pola przyszłych negocjacji do wielkości 25-40% ograniczenia emisji gazów cieplarnianych dla krajów rozwiniętych, czego dopominały się organizacje pozarządowe.
Konferencja Klimatyczna w Poznaniu – COP14
W dniach 1-12 grudnia 2008 roku odbyła się XIV Konferencja Stron Konwencji Klimatycznej. Niestety tu również nie udało się ustalić konkretnych postanowień dotyczących postępów redukcji emisji gazów cieplarnianych. Jest to sytuacja bardzo nie korzystna dla państw rozwijających się, szczególnie dla krajów wyspiarskich (Alliance of Small Island States – AOSIS) i afrykańskich, które jako pierwsze w kolejności odczuwają negatywne konsekwencje zmian klimatu.
Dużą część dyskusji poświęcono Funduszowi na rzecz Globalnego Środowiska (Global Environment Facility – GEF), stanowiącego część Mechanizmu Czystego Rozwoju. Państwa rozwijające się wyraziły dezaprobatę, co do funkcjonowania GEF-u poprzez nadmierne utrudnienia biurokratyczne. Poza tym zwrócono uwagę na potrzebę większego wspierania krajów Afryki, AOSIS i najbiedniejszych przy realizowaniu inwestycji na rzecz klimatu. Na Konferencji ustalono, że Rada Funduszu Adaptacyjnego otrzyma osobowość prawną. Fundusz Adaptacyjny służy wspieraniu najbiedniejszych państw w działaniach adaptacyjnych do coraz szybciej postępujących skutków zmian klimatu. Kraje chcące uzyskać dofinansowanie są zobowiązane wyznaczyć odpowiednie do tego krajowe agencje implementacyjne, które muszą uzyskać certyfikat Banku Światowego. Następnie Rada Funduszu po rozpatrzeniu propozycji projektów wydaje odpowiednią decyzję. Podczas obrad uzyskano porozumienie co do konieczności zwiększenia wpływów finansowych do Funduszu Adaptacyjnego (obecnie jest to 2% z odpisów transakcji w ramach Czystego Rozwoju oraz dotacji), jednakże nie określono wysokości kwoty przeznaczonej na Fundusz.
Państwa członkowskie przyjęły Poznańską Strategię Transferu Technologii, mającą na celu usprawnienie wdrażania technologii przyjaznych klimatowi w krajach rozwijających się. Całość ma być wspierana przez GEF.
Każde państwo biorące udział w Konferencji określiło swoje stanowisko:
Stany Zjednoczone jak dotąd reprezentowały stanowisko antyklimatyczne, ponieważ jako kraj o jednej z największych emisji nie ratyfikowały protokołu Kioto. Wszelkie swoje postępy w redukcji emisji uzależniają od zobowiązań w stosunku do krajów prężnie rozwijających się jak Indie czy Chiny. Sytuacja ulega zmianie po objęciu prezydentury przez Baraca Obamę.
Japonia określiła, że jest w stanie zmniejszyć emisję do 2050 roku o 60-80%, ale z jednoczesną zmianą dla niej roku bazowego z 1990 na 2005. Nie wyraziła jednoznacznej decyzji o przyjęciu krajowego systemu handlu emisjami oraz odmówiła udziału w transferze technologii.
Rosja zgodziła się na przyjęcie celu długoterminowego, jakim jest redukcja gazów cieplarnianych o 50% do 2050 roku (według roku bazowego), ale odrzuciła realizację celu krótkoterminowego (25-40% do 2020 roku).
Chińska Republika Ludowa i Brazylia szczególny nacisk kładą na odpowiedzialność historyczną państw wysoko rozwiniętych. Obecnie stosują odnawialne źródła energii oraz praktykują działania efektywności energetycznej. Państwa te wyrażają chęć współpracy redukując emisję przy finansowym i technologicznym wsparciu państw rozwijających się.
Indie są gotowe do współpracy i uważają, że największą redukcję globalnej emisji uzyska się poprzez odpowiednie ograniczenia uzyskane w krajach rozwiniętych.
Krajom OPEC zależy na pozyskaniu rekompensat finansowych w sytuacji ograniczeń emisji.
Kraje najsłabiej rozwinięte liczą na wsparcie z Funduszu Adaptacyjnego na działania adaptacyjne.
Kraje wyspiarskie, jako najbardziej zagrożone i już borykające się ze skutkami katastrof klimatycznych reprezentują zdecydowane stanowisko:
Chcą redukcji gazów cieplarnianych do poziomu 350 ppm (parts per million – cząstka na milion). Aktualne propozycje ograniczenia utrzymują się na poziomie 450-550 ppm.
Uznania za cel uzyskania nie większego niż 1,5°C wzrostu temperatury w stosunku do okresy przedprzemysłowego. Na chwilę obecną za cel przyjęto nie więcej niż 2°C.
Żądają, szczególnie od państw rozwiniętych, ograniczenia emisji gazów cieplarnianych co najmniej o 40% w okresie 1990-2020 roku. Obecnie mówi się o ograniczeniach w granicach 25-40%.
Mówiąc o międzynarodowych wysiłkach na rzecz ochrony klimatu należy wspomnieć również o roli Unii Europejskiej, która jak dotąd miała pozycję lidera. Niestety jej sytuacja uległa osłabieniu i w swych postanowieniach była bardziej ostrożna. Jest to prawdopodobnie wywołane kryzysem finansowym i wewnętrznymi ustaleniami Pakietu energetyczno-klimatycznego („3 razy 20 na 2020”). Istotne jest to, że UE ma swój Europejski System Handlu Emisjami (EU-ETS).
Poznańska Konferencja Klimatyczna przyniosła pewne rozwiązania, które być może zaowocują na kolejnym spotkaniu.
Konferencja Klimatyczna w Kopenhadze – COP15
W dniach 7-18 grudnia 2009 roku odbędzie się kolejny Szczyt Klimatyczny. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń przypuszcza się, że w Kopenhadze będzie bardzo trudno osiągnąć porozumienie w sprawie klimatu. Prezydent COP14, czyli polski Minister Środowiska prof. Maciej Nowicki, przy współpracy z Sekretariatem Konwencji są zobowiązani przygotować podstawy przyszłego porozumienia, które powinno zawierać:
dopuszczalną wielkość emisji gazów cieplarnianych,
podział odpowiedzialności pomiędzy poszczególne państwa,
efektywne mechanizmy transferu technologii, adaptacji oraz finansowania.
Ciągłe zwlekanie z podjęciem decyzji i wdrożeniem efektywnych rozwiązań może doprowadzić do nieodwracalnych, negatywnych skutków na Ziemi. Dlatego kolejne negocjacje mają charakter nie tylko międzynarodowy, ale także międzypokoleniowy.
Artykuł opracowano na podstawie publikacji Aleksandry Arcipowskiej i Andrzeja Kassenberga pt. „Małe ABC...ochrony klimatu” (wydanie III), Instytut na rzecz Ekorozwoju i Polska Zielona Sieć, Warszawa/Kraków 2009
opracowanie: Agnieszka Wnuk
konsultacje merytoryczne: Instytut na rzecz Ekorozwoju
redakcja i korekta: Emilia Kałuda, Gosia Świderek
|
| |
| |
 |
|
|
| nie podgrzewaj atmosfery |
|---|
Witamy na archiwalnej (2009) stronie projektu edukacyjnego „Nie podgrzewaj atmosfery”, którego głównym celem
było zwrócenie uwagi na problematykę zmian klimatu. Projekt skierowany był przede wszystkim do nauczycieli i uczniów szkół podstawowych,
gimnazjalnych oraz średnich, żywimy jednak nadzieję, iż za ich pośrednictwem idea ochrony klimatu dotrze do szerszego grona odbiorców.
Wszystkich zainteresowanych tematyką „klimatyczną” gorąco zachęcamy do odwiedzania naszej strony. |
| |
|
Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”
ul. Zielona 27, 90-602 Łódź
tel. 42 632 81 18, kom. 507 575 535
e-mail: office@zrodla.org
www.zrodla.org
|
|
Projekt dofinansowany ze środków
Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
|
|
|
|
|
|
| 1,5% podatku na OPP |
|---|
Bezpłatny program do rozliczenia podatku
za rok 2023
jest już dostępny do pobrania ze strony
opp.zrodla.org
|
Uwaga! Ta strona używa cookie. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.
|
|
|
|
